Natuurlijke omgeving

Technologische omgeving

Verkeer en vervoer

Sociaal-maatschappelijk

Vitale infrastructuur

Ontwikkelingen die van invloed kunnen zijn

Gezondheid

Gebouwde omgeving

Kans: waarschijnlijk (5-50%)Impact: ernstig&nbsp;Mogelijk scenarioMidden in de nacht valt de stroom uit, waardoor 20.000 huishoudens zonder stroom komen te zitten. Ook het openbaar vervoer, verkeerslichten, winkels en tankstations worden getroffen door de storing. Pinnen kan niet meer, in veel woningen werkt de verwarming niet en de telefonie valt uit.De regionale netwerkdiensten werken dag en nacht om de stroomvoorziening weer op gang te krijgen. Ze kunnen echter niet aangeven hoe lang dat gaat duren. Daardoor ontstaat er wat onrust onder de inwoners. Bijna alles is immers afhankelijk van stroom, dus de impact van langdurige uitval is aanzienlijk. Doordat de stroom zo lang uitvalt komen ook andere processen in het gedrang, zoals de uitval van drinkwater of waterzuivering. Alle stroom- en waterleidingen moeten nagelopen, hersteld en soms ook gereinigd worden. Daardoor duurt het enkele dagen en in sommige gevallen meer dan een week voor alle huishoudens en bedrijven weer stroom en water hebben.Door de stroomuitval zullen er waarschijnlijk geen dodelijke slachtoffers vallen, maar dat kan ook niet helemaal worden uitgesloten. Mensen die (deels) afhankelijk zijn van bijvoorbeeld (trap)liften, zuurstofsystemen en andere medische systemen kunnen extra hard worden getroffen als de stroom uitvalt. Doden: 0 - 1Zwaargewonden: 2 - 4Getroffenen: meer dan 40.000Betrokkenen: meer dan 40.000 Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen als de stroom uitvalt? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/6-storingen/elektriciteit/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">Hier</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024

Risico Uitval elektriciteitsvoorziening

Uitval elektriciteitsvoorziening

Iedere inwoner van Nederland vertrouwt op de constante aanwezigheid van schoon drinkwater, elektriciteit, gas, telefoon, internet en afvalverwerking. Wanneer één van deze diensten, zoals de elektriciteitsvoorziening, uitvalt kan een deel van het dagelijks leven stil komen te liggen.Het landelijke energienet wordt beheerd door Tennet. In de regio Fryslân is Liander de netbeheerder voor elektriciteit. In Burgum staat een elektriciteitscentrale van Electrabel.

Kans: waarschijnlijk (5-50%)Impact: aanzienlijk Mogelijk scenarioIn een bouwcontainer, die tegen de gevel van een verzorgingshuis staat, ontstaat ’s nachts brand. De brand slaat over naar het verzorgingshuis en breidt zich via het dak verder over het pand uit. De brandweer zet zich in eerste instantie alleen in op het redden en evacueren van de mensen in het verzorgingshuis. Veel mensen moeten geholpen worden om uit het gebouw te komen. Bijna alle bewoners worden in veiligheid gebracht, maar voor twee mensen komt alle hulp te laat. Daarnaast heeft een aantal bewoners ernstige ademhalings- en hartklachten door de brand. Sommigen kunnen ter plaatse worden verzorgd, anderen moeten naar het ziekenhuis worden gebracht. Het duurt nog geruime tijd voor de brand in het verzorgingshuis onder controle er. Er is veel schade door de brand, de rook en het bluswater. Daardoor is een deel van het verzorgingshuis voor enige tijd niet bewoonbaar. Voor de getroffen bewoners zal daarom een tijdelijk onderkomen moeten worden gezocht. Doden: 2 - 4Zwaargewonden: 4 - 16Getroffenen: minder dan 400Betrokkenen: minder dan 400 Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen bij een brand? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/4-brand/natuur-en-bosbrand/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">Hier</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024

Brand in kwetsbaar object

Kans: waarschijnlijk (5-50%)Impact: aanzienlijk

In Fryslân zijn ongeveer 1.000 gebouwen waar mensen wonen of verblijven die zichzelf minder goed of helemaal niet kunnen redden. 100 van deze gebouwen zijn verpleeg- en verzorgingshuizen. Een brand in één van deze gebouwen kan sneller tot slachtoffers leiden.

Kans: mogelijk (0,5-5%)Impact: aanzienlijk Mogelijk scenarioTijdens een concert in een van de stadions in Fryslân, waarbij 26.000 mensen aanwezig zijn, ontstaat brand. Door het vuur raakt het publiek in paniek. Daardoor ontstaat er gedrang wanneer iedereen het stadion probeert te verlaten. Daarbij valt er een aantal mensen, die daarna onder de voet wordt gelopen. Na 20 minuten is het stadion bijna helemaal leeg. De hulpdiensten kunnen dan de brand bestrijden en de gewonden verzorgen in één van de EHBO-posten in het stadion. Voor een aantal mensen komt de hulp te laat. 4-16 personen zijn dusdanig gewond dat zij naar een ziekenhuis moeten worden gebracht.&nbsp; Doden: 2 - 4Zwaargewonden: 4 - 16Getroffenen: minder dan 40.000Betrokkenen: minder dan 40.000 Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen bij een brand? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/4-brand/natuur-en-bosbrand/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">Hier</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024Geen incidenten

Brand bij evenement in gebouw

In Fryslân worden elk jaar meer dan 1.000 evenementen georganiseerd en zijn er twee voetbalstadions. Bekende grote evenementen in Fryslân zijn bijvoorbeeld de Luchtmachtdagen en de Elfstedentocht. Een brand tijdens een groot evenement levert extra risico’s op.

Klimaatverandering

Het klimaat ontwikkelt en verandert continu. Ook in Fryslân merken we dat steeds vaker: denk maar aan droogte, hittegolven, natuurbranden en wateroverlast door hevige regenbuiten. Een groot deel van Fryslân ligt onder zeeniveau. Daarom is het afvoeren van water bij extreem nat weer en het vasthouden van water in droge perioden belangrijk voor Fryslân. Hulpdiensten hebben het steeds drukker met de hulpverlening bij bijvoorbeeld grote stormen en wateroverlast. Door de klimaatveranderingen is er steeds meer aandacht voor duurzaamheid. Er worden steeds meer nieuwe energiebronnen gebruikt, zoals zonne-energie. Dit brengt nieuwe risico’s met zich mee.

Kans: zeer onwaarschijnlijk (1 op 4000 = 0,00025%)Impact: ernstig Op <a href="https://basisinformatie-overstromingen.nl/#/viewer/1?center=53.12528,5.98471&amp;zoom=5" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">deze kaart van Rijkswaterstaat</a> kun je zien welke delen van Harlingen en omgeving onder water kunnen komen te staan bij een overstroming. Mogelijk scenarioEr raast een zeer heftige storm over Nederland. Voor de kust van Harlingen raakt een vrachtschip in de problemen. De bemanning en de kapitein doen wat ze kunnen, maar het schip drijft toch stuurloos richting de wal. In de Tjerk Hiddessluis in Harlingen komt het schip tot stilstand. Dat zorgt voor grote schade aan de sluisdeuren. Uiteindelijk begeven zowel de binnen- als de buitendeuren het, waardoor er water landinwaarts stroomt.Binnen een uur komen grote delen van Harlingen onder water te staan. Dat gaat zo snel, dat veel mensen overrompeld worden door het water. Daardoor zijn er tientallen doden en veel gewonden. Als gevolg van de overstroming valt in het grootste deel van de stad binnen een uur de elektriciteit uit. Door het water ontstaat schade aan bouwwerken, de natuur en het cultureel erfgoed. Doden: 4 - 16Zwaargewonden: 40 - 160Getroffenen: minder dan 40.000Betrokkenen: meer dan 40.000 Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen bij een (dreigende) overstroming? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/2-overstroming/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">Hier</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024Geen incidenten

Overstroming uit zee - defecte sluis Harlingen

Een groot deel van de provincie Fryslân ligt lager dan de zeespiegel: Fryslân ligt deels onder <a href="https://www.rijkswaterstaat.nl/zakelijk/open-data/normaal-amsterdams-peil" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">NAP</a>. Een goede bescherming tegen de invloeden van de zee is dus erg belangrijk! In de primaire waterkeringen van Fryslân zitten ook sluizen. Die hebben als doel om het water tegen te houden, en om water en schepen te laten passeren. Als de sluis in Harlingen defect is, kan een groot deel van Harlingen onder water komen te staan.

Kans: zeer onwaarschijnlijk (1 op 4000 = 0,00025%)Impact: catastrofaal Op <a href="https://basisinformatie-overstromingen.nl/#/viewer/1?center=53.12528,5.98471&amp;zoom=5" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">deze kaart van Rijkswaterstaat</a> kun je zien welke delen van Fryslân onder water kunnen komen te staan bij een overstroming. Mogelijk scenarioTijdens een aanhoudende storm breekt op meerdere plekken de zesde dijkring rond Groningen en Fryslân. In korte tijd komt een gebied van 4.560 vierkante kilometer in Fryslân onder water te staan. Omdat twee dagen van tevoren al was gewaarschuwd voor de storm, hebben veel mensen het gebied op tijd verlaten. Maar er zijn ook mensen die niet meer op tijd weg kunnen komen. En sommige mensen zijn bewust in het gebied gebleven.Er worden mensen meegesleurd in het water, waardoor er gewonden en doden vallen. In het overstroomde gebied valt de stroom uit, is er geen drinkwater meer en kan er niet worden gebeld. Als de overstroming lang duurt kan er ook een voedseltekort ontstaan. Gebouwen, natuurgebieden en cultureel erfgoed raken beschadigd. Ook het milieu wordt aangetast door meegevoerd slib en de uitval van de waterzuivering. Doden: ca. 1.800Zwaargewonden: meer dan 400Getroffenen: ca. 460.000Betrokkenen: ca. 460.000 Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen bij een (dreigende) overstroming? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/2-overstroming/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">Hier</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024

Overstroming uit zee - dijkdoorbraak vaste land

Een groot deel van de provincie Fryslân ligt lager dan de zeespiegel: Fryslân ligt deels onder <a href="https://www.rijkswaterstaat.nl/zakelijk/open-data/normaal-amsterdams-peil" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">NAP</a>. Een goede bescherming tegen de invloeden van de zee is dus erg belangrijk! Als de zeedijk breekt, kan een groot deel van Fryslân onder water komen te staan.

Kans: zeer onwaarschijnlijk (1 op 2.000 = 0,00050%)Impact: zeer ernstig Op <a href="https://basisinformatie-overstromingen.nl/#/viewer/1?center=53.12528,5.98471&amp;zoom=5" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">deze kaart van Rijkswaterstaat</a> kun je zien welke delen van de Friese Waddeneilanden onder water kunnen komen te staan bij een overstroming. Mogelijk scenarioEen zware storm trekt in noordoostelijke richting over Nederland. Het hoogtepunt van de storm passeert ’s nachts, tijdens springtij, het Waddeneiland Ameland. Dat gaat gepaard met windstoten van 12 bft. Omdat twee dagen van tevoren al was gewaarschuwd voor de storm, hebben veel mensen het eiland op tijd verlaten. Maar er zijn ook mensen die niet meer op tijd weg kunnen komen. En sommige mensen zijn bewust op Ameland gebleven.Op het hoogtepunt van de storm faalt de primaire kering ter hoogte van Nes. Na 30 minuten hebben de medewerkers van het waterschap en Rijkswaterstaat in de gaten dat de dijk is doorgebroken. Binnen drie uur zijn grote delen van het bedrijventerrein en het dorp Nes ondergelopen. Vervolgens valt de stroom uit, is er geen drinkwater meer en kan er niet worden gebeld. Campings in de omgeving worden ontruimd en mensen worden ondergebracht in de sporthal.Het water stroomt niet heel snel, zodat er nog veel mensen kunnen worden geëvacueerd. Zij kunnen alleen nog niet naar de vaste wal worden gebracht: dat kan pas als de storm is gaan liggen. Iedereen die nog op Ameland is, moet dus eerst op het eiland zelf in veiligheid worden gebracht. Zij worden naar hoger gelegen gronden op Ameland gebracht. Niemand komt om, maar er raken wel tientallen mensen onderkoeld. Gebouwen, natuurgebieden en cultureel erfgoed raken beschadigd. Ook het milieu wordt aangetast door meegevoerd slib en de uitval van de waterzuivering. Doden: 0 - 1Zwaargewonden: 4 - 16Getroffenen: minder dan 4.000Betrokkenen: minder dan 40.000 Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen bij een (dreigende) overstroming? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/2-overstroming/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">Hier</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024﻿Geen incidenten

Overstroming uit zee - dijkdoorbraak Waddeneiland

Een groot deel van de provincie Fryslân ligt lager dan de zeespiegel: Fryslân ligt deels onder <a href="https://www.rijkswaterstaat.nl/zakelijk/open-data/normaal-amsterdams-peil" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">NAP</a>. Een goede bescherming tegen de invloeden van de zee is dus erg belangrijk! Als een zeedijk breekt, kunnen ook de Waddeneilanden onder water komen te staan.

Kans: mogelijk (0,5-5%)Impact: aanzienlijk Mogelijk scenarioHet is slecht weer in Noord-Nederland. Het waait hard en het blijft maar regenen. Daardoor stijgt het waterpeil in de Friese boezemwateren gestaag, ook omdat er – door de wind – niet zo vaak water kan worden gespuid. Na een paar dagen breekt één van de polderdijken. Daardoor komt in één van de polders een laag water van 70 cm te staan.Huizen komen onder water te staan, de stroom valt uit en auto’s en vrachtwagens kunnen de polder niet meer in. Het water stroomt niet snel de polder in, zodat de mensen nog naar hoger gelegen gronden kunnen worden gebracht. Er komt niemand om, maar er raken wel tientallen mensen onderkoeld. Het vee in de polder kan amper worden geëvacueerd. Veel dieren staan in het water en sommige dieren komen om. Doden: 0Zwaargewonden:&nbsp;0Getroffenen: minder dan 400Betrokkenen: minder dan 4.000 Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen bij een (dreigende) overstroming? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/2-overstroming/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">Hier</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024﻿Geen incidenten

Overstroming polder - bezwijken polderdijk

Fryslân heeft meerdere polders. Een polder is een door één of meer waterkeringen omgeven gebied, waarvan de waterstand kunstmatig geregeld kan worden. De waterstand binnen een polder is meestal lager dan in het omliggende gebied en de omringende boezemwateren. Als een polderdijk breekt, kan de polder onder water komen te staan.

Kans: onwaarschijnlijk (0,05-0,5%)Impact: ernstig Mogelijk scenarioTijdens de oefening Frisian Flag raakt één van de vliegtuigen in problemen tijdens het opstijgen. Het lukt de piloot niet om de noodrem in te schakelen, waardoor het vliegtuig vol op de spottersplek inrijdt. Daar zijn op dat moment meerdere vliegtuigspotters aanwezig. Door de klap komen er zo’n 20 mensen direct te overlijden. Daarnaast raken er meerdere mensen ernstig gewond doordat het vliegtuig in brand vliegt en doordat er brokstukken rondvliegen. Een groot deel van deze slachtoffers heeft direct medische hulp nodig en wordt naar ziekenhuizen in de omgeving gebracht.Om de opname en verspreiding van de slachtoffers te coördineren wordt het SIS (slachtoffer informatie systeem) ingeschakeld. Verwanten en betrokkenen kunnen hierdoor bellen met het <a href="https://www.verwantencontact.nl/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">Verwantencontact</a>, om na te gaan of hun familielid of bekende is opgenomen in één van de betrokken ziekenhuizen. Voor andere vragen kunnen mensen terecht bij het gemeentelijke informatienummer, de regionale crisiswebsite en de rampenzender. Het incident leidt tot veel angst en onrust. Doden: 16 - 40Zwaargewonden: 12Getroffenen: 60Betrokkenen: 150 Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen bij een ongeval met een vliegtuig in jouw directe omgeving? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/3-verkeersincident/verkeersongeval-luchtvaart/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">Hier</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024

Incident start of landing op of om een luchtvaartterrein 

Bij de vliegbasis in Leeuwarden wordt regelmatig gevlogen met militaire vliegtuigen. Eens in de zoveel tijd worden er grotere internationale oefeningen georganiseerd, zoals Frisian Flag. Op dit soort oefeningen komen veel vliegtuigspotters af. Op de vliegbasis kan iets misgaan bij de start of landing.

Kans: mogelijk-waarschijnlijk (0,5-50%)Impact: aanzienlijk Mogelijk scenarioTijdens een warme zomerdag slaat plotseling het weer om in de zuidwesthoek van de provincie. Op de binnenmeren zijn op dat moment veel zeilboten en andere watersporters aanwezig. Veel mensen worden door de plotselinge weersomslag verrast en komen in de problemen door windstoten en grote hoeveelheden regenwater. Boten slaan om en vooral bij de sluizen en ingangen van kanalen botsen boten tegen elkaar aan. Er komen meerdere personen in het water terecht.Na ongeveer anderhalf uur gaat de storm liggen. De chaos op het water is op dat moment nog steeds heel groot. Veel hulpverleners, recreanten en beroepsschippers geven hulp aan getroffen watersporters. In alle hectiek zijn veel mensen elkaar kwijt geraakt. Het kost de nodige inspanning van verschillende instanties om de juiste mensen weer met elkaar te herenigen. Een aantal mensen blijft echter vermist. Tegen het invallen van het duister worden twee vermiste personen levenloos in het water aangetroffen. Het aantal dodelijke slachtoffers kan in de volgende dag nog verder oplopen, omdat dan pas blijkt of de nog missende mensen daadwerkelijk vermist zijn of dat ze alweer terecht zijn. Doden: 2 - 4Zwaargewonden: 4 - 16Getroffenen: minder dan 4.000Betrokkenen: minder dan 4.000 Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen bij een incident op het water? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/3-verkeersincident/verkeersongeval-te-water/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">Hier</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024

Incident waterrecreatie op groot water

Fryslân heeft meer dan 500 kilometer aan kanalen en telt een aantal grote binnenmeren. Daarnaast staat de provincie in direct contact met het IJsselmeer en de Waddenzee. Op de Friese wateren wordt dus veel gevaren. Zeker in de zomermaanden wordt de provincie door veel toeristen en waterrecreanten bezocht. Een ongeluk op het water kan zomaar gebeuren.

Kans: mogelijk (0,5-5%)Impact: ernstig Mogelijk scenarioTijdens één van de overtochten van een veerboot naar een Waddeneiland ontstaat brand aan boord. De kapitein kiest ervoor het schip preventief vast te leggen op een zandbank. Op deze manier wordt voorkomen dat het schip zinkt. Er komt veel rook vrij. Daarom wordt het schip ontruimd en worden de passagiers van boord gehaald. Daarbij ontstaat er paniek onder de passagiers. Enkelen springen overboord en belanden in het koude water.Door de paniek, verdrukking en onderkoeling zijn er tussen de 160 en 400 personen gewond geraakt. Door de brand en onderkoeling zijn ook zo’n 4 tot 16 mensen om het leven gekomen. Pas op de vaste wal en na complete registratie van de slachtoffers kan na verloop van tijd duidelijkheid gegeven worden over de daadwerkelijke omvang van het incident. Het Waddeneiland is snel weer bereikbaar; de rederij heeft meerdere veerboten beschikbaar. Doden: 4 - 16Zwaargewonden: 160 - 400Getroffenen:&nbsp;minder dan 4.000Betrokkenen: minder dan 4.000&nbsp;Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen bij een incident op een groot schip? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! Op de pagina’s over <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/7-paniek-en-rellen/paniek-in-menigte/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">paniek</a>, <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/4-brand/brand-in-huis/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">brand</a> en een <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/3-verkeersincident/verkeersongeval-te-water/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">ongeval op het water</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024

Incident beroepsvaart

Op de Noordzee en Waddenzee is veel scheepvaart. Niet alleen beroepsvaart zoals containerschepen en tankers, maar ook de veerdiensten naar de vier Friese Waddeneilanden. Elke week varen de veerboten 40-50 keer naar de eilanden. Daarnaast vervoeren meerdere beroepsvaarders mensen van en naar de vier Waddeneilanden. De verschillende veerboten bieden plaats aan 48 tot 1.200 personen. Een ongeluk met beroepsvaart of een veerboot is een mogelijk risico.

Kans: mogelijk (0,5-5%)Impact: aanzienlijk Mogelijk scenarioTijdens een van de schaatstochten in de regio zakt een grote groep schaatsers midden op een bevroren meer door het ijs. Met de hulp van andere schaatsers weten de meesten weer op het ijs te komen. Het lukt een aantal schaatsers niet om uit het water te komen. Zij dreigen onder water te verdwijnen. Er zijn inmiddels al een aantal schaatsers vermist.De hulpdiensten starten bij de melding direct een zoekactie op de opgegeven locatie. Dat gaat moeilijk, want alle vaar- en waterwegen zijn met ijs bedekt en de locatie van het ongeluk is moeilijk bereikbaar. De groep schaatsers die uit het water is gehaald vertoont symptomen van onderkoeling. Daarnaast zijn een aantal schaatsers om het leven gekomen. Over het exacte aantal slachtoffers is op dat moment nog niks te zeggen. Niet alle schaatsers kennen elkaar en bovendien kunnen er schaatsers al zijn vertrokken nadat ze uit het water zijn gekomen. Doden: 2 - 4Zwaargewonden: 16 - 40Getroffenen: minder dan 400Betrokkenen: minder dan 400 Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen bij een ongeluk op natuurijs? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/1-extreem-weer/veilig-schaatsen-op-natuurijs/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">Hier</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024﻿Geen incidenten

Incident natuurijs

Schaatsen en Fryslân horen bij elkaar. Als er genoeg ijs ligt worden er verschillende schaatstochten georganiseerd, met de Elfstedentocht als meest bekende tocht. Nu er steeds minder vaak strenge vorst is en schaatsen op natuurijs steeds unieker wordt, ontstaat er steeds meer ijsgekte bij mensen. Veel mensen zijn minder goed geoefend in het schaatsen. Dat leidt tot meer ongelukken op het ijs.

Kans: waarschijnlijk (5-50%)Impact: aanzienlijk Mogelijk scenarioOp een zeer mistige avond rijdt op de A7 tussen Heerenveen en Drachten een auto in op een langzaam rijdende auto die ervoor rijdt. Hierdoor schiet de voorste auto naar de linkerrijstrook van de snelweg, waardoor zo’n 35 personenauto’s en vrachtwagens op beide kanten van de snelweg op elkaar botsen. Meerdere personen zitten in hun voertuig bekneld. Ongeveer 30% van alle betrokkenen raakt gewond. Eén van de vrachtwagens vliegt in brand, waardoor de chauffeur om het leven komt.De mist maakt het voor hulpverleners lastig om hun werk te doen. Hulpdiensten zijn lang onderweg naar het incident, en ambulances doen er lang over om het ziekenhuis te bereiken. De A7 is lange tijd gesloten voor verkeer door de grote ravage, langdurige reddingsacties en het onderzoek van de politie. Doden: 1Zwaargewonden: 10Getroffenen: 35Betrokkenen: 120&nbsp;Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen bij een verkeersongeluk? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/3-verkeersincident/verkeersongeval-op-de-weg/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">Hier</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024

Incident wegverkeer

Over de snelwegen en provinciale wegen van Fryslân rijden elke dag veel auto’s en vrachtwagens. Zeker bij slecht weer, zoals gladheid of mist, kunnen er grote ongelukken ontstaan.&nbsp;

Kans: mogelijk (0,5-5%)Impact: aanzienlijk Mogelijk scenarioOp de begane grond van een historisch grachtenpand breekt brand uit. De brand wordt snel ontdekt en gemeld, maar toch spreidt het vuur zich snel uit over het pand en slaat over naar naast gelegen panden. Het zware en brede materieel van de hulpdiensten kan maar moeilijk manoeuvreren door de vele smalle straten. Dat maakt het moeilijker om de brand te bestrijden.Door de brand komt een oudere bewoner van één van de bovenwoningen om het leven. Hij wordt na de brandbestrijding door de hulpdiensten gevonden. De naastgelegen panden raken zwaar beschadigd bij de brand en de verschillende bovenwoningen lopen ernstige schade op.Ook na de brand zijn de gevolgen in het oude centrum nog geruime tijd te merken. De smalle straten rondom de plek van de brand zijn gedurende lange periode niet of moeilijk toegankelijk door steigers, hekken en grote hoeveelheden bouwmateriaal en materieel wat bij de herstelfase wordt gebruikt. Doden: 1Zwaargewonden:&nbsp;2 - 4Getroffenen: minder dan 400Betrokkenen: minder dan 4.000 Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen bij een brand? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/4-brand/natuur-en-bosbrand/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">Hier</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024

Brand in dichte binnenstad

In Fryslân zijn een aantal oude binnensteden, met veel oude panden en smalle straatjes. In deze oude stadskernen wonen en werken veel mensen. Hulpdiensten kunnen de panden vaak maar moeilijk bereiken. Een brand in een dichte binnenstad kan extra risico’s opleveren.

Kans: mogelijk-waarschijnlijk (0,5-50%)Impact: beperkt Mogelijk scenarioHet is winter als aan het eind van de dag de waterleiding bij werkzaamheden beschadigd raakt. Door de uitstroom van water en de druk waarmee dat gepaard gaat breekt een gasleiding, die door het drukverschil volloopt met water. Hierdoor komt een wijk van ongeveer 750-1.000 woningen zonder gas te zitten. De centrale verwarming en warmwatervoorzieningen vallen uit en mensen kunnen niet meer op gas koken. Op dat moment is de gevoelstemperatuur -2°C. Veel mensen houden zich warm met extra kleding en elektrische kachels, of verblijven tijdelijk ergens anders.Het gasnet is door de breuk vervuild met water en zand. Daardoor kost het veel tijd om de storing op te lossen. De vervuilde gasleidingen worden afgesloten van het omliggende gasnet. Huis voor huis worden de hoofdkranen van de huisaansluitingen gesloten. Dat is nodig omdat er anders gevaarlijke situaties kunnen ontstaan bij het weer op druk brengen van het gasnet. De gasleidingen worden gecontroleerd, leeggezogen en schoongemaakt. Daarna worden de woningen gefaseerd weer aangesloten. Na 8-10 dagen is de storing opgelost.Er vallen waarschijnlijk geen directe slachtoffers doordat er een aantal dagen geen gas is. Maar er kunnen wel indirecte slachtoffers zijn, doordat noodvoorzieningen voor o.a. verwarming niet meer werken bij bijvoorbeeld zorginstellingen. Doden: 0Zwaargewonden: 0Getroffenen: minder dan 40.000Betrokkenen: minder dan 40.000&nbsp;Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen als het gas uitvalt? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/6-storingen/gas/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">Hier</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024

Uitval gasvoorziening

Iedere inwoner van Nederland vertrouwt op de constante aanwezigheid van schoon drinkwater, elektriciteit, gas, telefoon, internet en afvalverwerking. Wanneer één van deze diensten, zoals de gasvoorziening, uitvalt kan een deel van het dagelijks leven stil komen te liggen.

Kans: mogelijk (0,5-5%)Impact: ernstig Mogelijk scenarioTijdens een routinecontrole wordt bij een drinkwaterlocatie een mogelijke besmetting aangetroffen. Uit onderzoek blijkt het dat water is besmet met de E.coli bacterie. Dit is een veel voorkomende darmbacterie die in normale omstandigheden niet direct tot ziekte of andere problemen leidt. Maar de bacterie is wel de meest voorkomende verwekker van urineweginfecties. Andere varianten kunnen ook maagdarmklachten opleveren of zelfs ernstigere ziekteverschijnselen.Zo’n 150.000 huishoudens hebben water gekregen vanuit de besmette productielocatie. Het waterbedrijf communiceert direct over de situatie. De getroffen huishoudens krijgen het dringende advies om kraanwater eerst te koken voor ze het gebruiken. De waterleidingen worden door het waterleidingbedrijf doorgespoeld en opnieuw bemonsterd. Als dit niet helpt, dan wordt het water ontsmet met chloor.Verspreid over het getroffen gebied komen na verloop van tijd ziektegevallen aan het licht. Veel van de getroffen inwoners herstelt op eigen kracht of na bezoek aan een huisarts. Eén oudere persoon is zo ziek dat hij in het ziekenhuis moet worden opgenomen en daar komt te overlijden. Doden: 1Zwaargewonden: 2 – 4Getroffenen: meer dan 40.000Betrokkenen: meer dan 40.000 Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen als het drinkwater verontreinigd is of uitvalt? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/6-storingen/water/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">Hier</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024﻿Geen incidenten

Verontreiniging drinkwater

Schoon drinkwater is een van de primaire levensbehoeften. Een mens kan relatief lang zonder voedsel overleven, maar na een paar dagen zonder (schoon) water ontstaan al grote problemen.Mensen en dieren drogen uit en er ontstaan ziektes.

Kans: onwaarschijnlijk (0,05-0,5%)Impact: beperkt Mogelijk scenarioIn één van de grotere rioolwaterzuiveringsinstallaties van Fryslân slaat de bliksem in. De hele installatie valt uit en kan voor een deel van de regio het rioolwater niet meer zuiveren. Er is een buffer om vuil water tijdelijk op te vangen, maar die is niet groot genoeg. Daardoor komt er vuil rioolwater in het oppervlaktewater terecht.Het waterschap heeft niet de juiste onderdelen om de installatie direct te vervangen. En ook als alle onderdelen er wel zijn, hebben installateurs tijd nodig om de installatie te ontmantelen en een nieuwe op dezelfde plek weer op te bouwen.Zolang de installatie nog niet is hersteld, is recreatie niet mogelijk in verontreinigd oppervlaktewater omdat je daardoor ziek kunt worden. Boeren kunnen hun vee niet uit het vervuilde water laten drinken en kunnen hun land niet besproeien met oppervlaktewater.Er vallen waarschijnlijk geen doden, maar er worden wel veel mensen getroffen: vooral als het gaat om recreatie, agrarische doeleinden en het vervoer van goederen. Er kan onrust ontstaan onder bijvoorbeeld boeren, zwemmers en mensen die op of rond het water zijn. Doden: 0 - 1Zwaargewonden:&nbsp;0 - 1Getroffenen: meer dan 40.000Betrokkenen: meer dan 40.000 Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen als de waterzuivering uitvalt? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/6-storingen/water/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">Hier</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024﻿Geen incidenten

Uitval waterzuivering

Wetterskip Fryslân zuivert op 27 locaties in Fryslân het afvalwater van huishoudens en bedrijven. Als het water schoon is, wordt het weer op het oppervlaktewater terecht. Als de waterzuivering uitvalt, kan er vervuild water in het oppervlaktewater terecht komen. Dat levert risico’s op.

Kans: waarschijnlijk (5-50%)Impact: ernstig Mogelijk scenarioHackers proberen toegang te krijgen tot een dataserver. Dat zorgt voor uitval van de telecommunicatievoorzieningen. Vervolgens vallen binnen Fryslân én in delen van andere provincies alle spraak- en datacommunicatievoorzieningen binnen Fryslân uit. Internet en telefoons werken niet meer, en ook voorzieningen als pinbetalingen, verkeerslichten en openbare verlichting vallen uit.Nutsbedrijven hebben problemen met het leveren van gas, water en elektriciteit. Omdat de telefoons niet meer doen kunnen mensen niet naar 112 bellen bij noodsituaties. Ook de communicatie tussen hulpdiensten is lastig, omdat systemen als C2000 en P2000 platliggen.Pas na 2 dagen is de storing opgelost. Dat zorgt voor grote schade en paniek: veel mensen zijn ongerust doordat veel voorzieningen meer werken. Doden: 2Zwaargewonden:&nbsp;4 - 16Getroffenen: meer dan 40.000Betrokkenen: meer dan 40.000 Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen als de telecommunicatie uitvalt? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/6-storingen/uitval-internet-en-telefonie/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">Hier</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024

Uitval spraak- en datacommunicatie

Telecommunicatie en ICT spelen een grote rol in onze samenleving. Het wordt bijvoorbeeld gebruikt in pinsystemen, het verkeer en vitale infrastructuur zoals de gas-, elektriciteits- en watervoorziening. Ook hulpdiensten gebruiken systemen die worden aangestuurd door telecommunicatie, zoals C2000 en het alarmnummer 112. Als de telecommunicatie en ICT uitvalt kan dat een grote impact hebben. Dat kan over de grenzen van provincies heen gaan. Cybercrime kan een trigger zijn voor uitval.

Kans: zeer onwaarschijnlijk (&lt; 0,05%, 1 keer in de 650 jaar)Impact: zeer ernstig Mogelijk scenarioBoven de Waddeneilanden komt tijdens ruw weer een schip in botsing met een ander schip. Het schip raakt hierbij zwaar beschadigd en verliest een groot deel van de lading. Hierbij zijn twee mogelijkheden denkbaar:1.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Er komt olie in zee. De olievlek groeit snel en wordt door stroming en wind richting de Waddeneilanden en Waddenzee gedreven. Het lukt de bemanning en eerstehulpverleners niet om het lek te dichten. Daardoor komt zo’n 2.500 m³ olie in het water terecht.2.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Tientallen containers slaan over boord en dobberen rond in de Waddenzee. Een deel van de containers scheurt open en zinkt naar de bodem van de Waddenzee. Hierbij komt een aantal containers in de buurt van de vaargeul terecht.Het waddengebied, de kwelders en andere kuststroken raken door de verloren lading vervuild met olie of losse artikelen uit de containers. Hoewel een deel van de olie afbreekt in het zoute water zijn grote stukken kust en Waddenzee besmeurd. Planten en dieren die in het gebied leven lopen schade op. Ook een verloren lading leidt tot grote vervuiling: op de kusstroken hoopt plastic en ander afval op.Tijdens de opruimwerkzaamheden worden vaargeulen, kuststroken en stranden op de eilandentijdelijk afgezet. Door het wisselende getijde en geringe diepgang op de Waddenzee kunnen alleen kleine schepen helpen bij het opruimen op zee. Op de stranden en de kustlijnen zorgen verschillende overheden (waterschap, gemeenten, provincie, Rijkswaterstaat) en vele vrijwilligers voor het opruimen van zoveel mogelijk rommel. Doden: 0Zwaargewonden: 0Getroffenen: minder dan 400Betrokkenen: meer dan 40.000 (ook toeristen) Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen bij ernstige milieuvervuiling? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/13-gevaarlijke-stoffen/milieuvervuiling/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">Hier</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024

Vervuiling Waddenzee

De Waddenzee is een unieke binnenzee, die tussen de vijf Nederlandse Waddeneilanden en het vaste land ligt. De Waddenzee heeft een bijzondere ligging, gevarieerde flora en fauna en invloeden van eb en vloed. Sinds 2009 staat het gebied op de Werelderfgoedlijst van Unesco en is het internationaal erkend als uniek en kwetsbaar.

Kans: zeer onwaarschijnlijk (&lt; 0,05%)Impact: ernstig Mogelijk scenarioEen lossende LPG-tankwagen en een ander voertuig komen met elkaar in botsing. Daardoor raakt de beschermende mantel van de tankwagen beschadigd en ontstaat er brand. De brandweer probeert de brand snel onder controle te krijgen, om te voorkomen dat de tankwagen opwarmt en explodeert. Maar dat lukt niet.Het gebied rondom de tankwagen wordt ontruimd, maar is te groot om op tijd alle aanwezige mensen te evacueren. Wanneer de tankwagen explodeert vallen er 40-160 dodelijke slachtoffers. Het gebied direct rondom de tank raakt zwaar beschadigd. Binnen een straal van 100 meter zijn gebouwen onherstelbaar beschadigd en ontstaat op meerdere plekken brand. In de ring om dit gebied heen is overal puin op straat te zien en woeden er meerdere branden. Tot op meer dan 140 meter in de omgeving zijn ruiten gesneuveld. Als gevolg van de schokgolf die vrijkwam bij de explosie van de tankwagen zijn overal autoalarmen te horen. Doden: 40 - 160Zwaargewonden: 160 - 400Getroffenen: minder dan 4.000Betrokkenen: minder dan 4.000&nbsp;Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen bij een (dreigende) explosie? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/13-gevaarlijke-stoffen/gevaarlijke-stoffen/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">Hier</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024﻿Geen incidenten

Explosie stationaire inrichting

In Fryslân zijn ongeveer 130 bedrijven waar wordt gewerkt met brandbare of explosieve stoffen. Denk aan LPG-tankstations, bedrijven met een (eigen) gasverdeelstation en vuurwerkbedrijven. Deze bedrijven zijn gebonden aan strikte regels en vergunningen, zodat medewerkers en de omgeving zo veilig mogelijk zijn. Als het tóch mis gaat, kunnen de gevolgen groot zijn.

Kans: zeer onwaarschijnlijk (&lt; 0,05%)Impact: aanzienlijk Mogelijk scenarioIn een bedrijf waar met ammoniak wordt gewerkt komt door een defect systeem 1500 kilo ammoniak vrij. Rond de installatie ontstaat een plas die ‘uit begint te dampen’. Daardoor ontstaat er een wolk van gasvormig ammoniak.&nbsp;Als de werknemers van het bedrijf het defect ontdekken, kan er al niet meer veilig worden ingegrepen. Daarom wordt het bedrijf ontruimd. Maar het gebouw is niet luchtdicht en bij de ontruiming blijven op meerdere plekken deuren openstaan. Hierdoor trekt de ammoniakwolk langzaam door het gebouw naar buiten. Buiten wordt de wolk meegenomen door de wind en drijft langzaam over het bedrijventerrein, richting enkele in de buurt gelegen woonwijken.De hulpdiensten zetten groots in en alarmeren de bevolking, het verzenden van een NL-Alert. Daarin wordt opgeroepen het gebied te verlaten, ramen en deuren te sluiten en de automatische ventilatie uit te schakelen. Ondertussen proberen teams van de brandweer verdere uitstroom van ammoniak te voorkomen en de nog in het pand aanwezige ammoniakdamp neer te slaan met water(schermen).De mensen die dan nog buiten zijn en in de ammoniakwolk terecht komen, krijgen ernstige klachten aan hun ogen en luchtwegen. Twee mensen op het bedrijventerrein overlijden. In de woonwijken rondom het bedrijventerrein komen geen mensen om het leven. De omgeving is tijdig gewaarschuwd en de concentratie van de ammoniakwolk neemt langzaam af. Er zijn wel meerdere personen met huid- en luchtwegklachten. Zij worden opgevangen door ambulances en huisartsenposten. Doden: 2 - 4Zwaargewonden: 6 - 40Getroffenen: minder dan 400Betrokkenen: minder dan 4.000 Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen als er giftige stoffen vrijkomen? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/13-gevaarlijke-stoffen/gevaarlijke-stoffen/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">Hier</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024

Toxisch incident inrichting

In Fryslân zijn ongeveer 100 bedrijven waar wordt gewerkt met giftige stoffen. Denk aan bedrijven met een ammoniakinstallatie, verfbedrijven en bedrijven waar (giftige) stoffen worden opgeslagen. Deze bedrijven zijn gebonden aan strikte regels en vergunningen, zodat medewerkers en de omgeving zo veilig mogelijk zijn. Als het tóch mis gaat, kunnen de gevolgen groot zijn.

Cyber en connectiviteit

In onze omgeving is steeds meer digitaal met elkaar verbonden. Digitaal betalen, een slimme cv, tv of koelkast, verkeer en vervoer, telecommunicatie: alles staat met elkaar in verbinding! Een gerichte aanval op deze digitale wereld kan grote gevolgen hebben. Persoonlijke inloggegevens of creditcardgegevens in verkeerde handen vallen. Bedrijven en instellingen kunnen helemaal stil komen te liggen. Daardoor is bijvoorbeeld betalen niet meer mogelijk, komt de levering van voedingsmiddelen stil te liggen of valt de stroom voor lange tijd uit. Digitale veiligheid bij de overheid, instellingen en inwoners wordt de komende jaren daarom alleen maar belangrijker!

Polarisatie van de samenleving

Het mogen hebben van een eigen mening is een groot goed. Niet voor niks is in onze Grondwet vastgelegd dat mensen vrijheid van meningsuiting hebben (artikel 7) en het recht op betogen en demonstreren hebben (artikel 9). In de afgelopen jaren is te zien dat mensen steeds sneller een eigen mening vormen en het niet altijd eens zijn met beslissingen vanuit de overheid of andere instanties. Er wordt vaker gedemonstreerd en gediscussieerd tussen mensen met verschillende standpunten. Ook in het politieke debat worden verschillen tussen opvattingen vaker versterkt en uitvergroot. Een bijkomend effect is dat groepen mensen maatregelen niet accepteren en niet meewerken.

Kans: mogelijk-waarschijnlijk (0,5-50%)Impact: beperkt Mogelijk scenarioTijdens een groot evenement breekt er brand uit bij het podium. Daardoor raakt het publiek in paniek. In de chaos komen mensen in de verdrukking of worden zij onder de voet gelopen. Hierdoor zijn er meerdere slachtoffers en valt er één dode.Voor de hulpdiensten is het lastig om in de chaos een goed beeld te krijgen van de situatie. Ook is het lastig om vast te stellen hoeveel gewonden er zijn. Sommige gewonden konden op eigen kracht de plaats van het incident verlaten en melden zich later pas bij een huisarts, huisartsenpost of eerste hulp. Doden: 1Zwaargewonden: 2 - 4Getroffenen: minder dan 4.000Betrokkenen: minder dan 40.000 Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen als er paniek uitbreekt? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/7-paniek-en-rellen/paniek-in-menigte/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">Hier</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024

Paniek groot evenement

In Fryslân vinden jaarlijks veel evenementen plaats, vooral in de lente en zomer. Daarvan zijn meer dan 1.500 evenementen groot of zeer groot. Bekende voorbeelden zijn de Luchtmachtdagen, de Elfstedentocht en grote marathons. Tijdens zo’n groot evenement kan een incident ontstaan.

Kans: waarschijnlijk (5-50%)Impact: beperkt Mogelijk scenarioEen grote groep mensen is het niet eens met een door de Rijksoverheid genomen besluit. Daarom zijn deze mensen op een zaterdagmiddag massaal bijeengekomen in de binnenstad van Leeuwarden. In een optocht lopen zij naar het Provinciehuis, waar zij willen gaan demonstreren. Tegelijkertijd is er ook een groep mensen voor een tegendemonstratie onderweg naar het provinciehuis. Er ontstaan kleine opstootjes en vechtpartijen tussen beide groepen. Enkele demonstranten raken gewond. Ook wordt er straatmeubilair en eigendommen van winkels in de binnenstad vernield. De Mobiele Eenheid grijpt in en haalt de groepen uit elkaar. Doden: 0Zwaargewonden: 2 - 4Getroffenen: minder dan 400Betrokkenen: minder dan 1.000 Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen bij rellen? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/7-paniek-en-rellen/rellen/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">Hier</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024Geen incidenten

Rellen rond demonstraties of manifestaties

De Nederlandse samenleving polariseert steeds meer: de tegenstellingen tussen groepen in de samenleving worden sterker, waardoor groepen steeds meer tegenover elkaar komen te staan. Besluiten van de overheid worden niet door iedereen geaccepteerd en de bedoeling van bepaalde beslissingen wordt zelfs in twijfel getrokken. Er vinden regelmatig demonstraties en andere manifestaties plaats. Soms monden die uit in rellen.

Kans: waarschijnlijk (5-50%)Impact: ernstig Mogelijk scenarioEen verwarde man, gewapend met meerdere vuurwapens, pleegt een aanslag op een gebouw in zijn directe omgeving. Hij gaat systematisch te werk: hij gaat in het gebouw van ruimte naar ruimte en probeert hierbij zoveel mogelijk slachtoffers te maken. Als de eerste politie-eenheden ter plaatse komen treffen zij een chaotische situatie aan. Veel mensen rennen in paniek en in shock naar buiten. Wanneer de politie het pand betreedt en ruimte voor ruimte veilig gaat stellen, treffen zij de dader dood aan. Vlak voor aankomst van de politie heeft hij zichzelf van het leven beroofd. Doden: 16 - 40Zwaargewonden: 4 – 16Getroffenen: minder dan 400Betrokkenen: minder dan 1.000 Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen bij een aanslag? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/8-terreur-en-extreem-geweld/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">Hier</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024﻿Geen incidenten

Terreuraanslag 

Wereldwijd zijn er veel voorbeelden te noemen van terreuraanslagen en extreem geweld. Dit zijn situaties waarbij één of meerdere dader(s) veel slachtoffers maken door een aanval op een groep mensen of gebouw. Vaak worden hierbij vuurwapens gebruikt. Sprekende voorbeelden in de VS zijn de ‘schoolshootings’. In Nederland is het meest bekende voorbeeld het schietincident in Alphen aan den Rijn.

Kans: waarschijnlijk (5-50%)Impact: ernstig Mogelijk scenarioIn een appartementencomplex met 18 woningen laat een verwarde bewoner met opzet de gaskraan openstaan. Daardoor loopt de complete woning vol met aardgas. Als er vervolgens een elektrisch apparaat wordt aangezet door de bewoner, ontstaat er direct een explosie.Het appartement is een tussenwoning op de eerste verdieping. Door de explosie stort een gedeelte van het appartementencomplex met de 18 woningen in. Daardoor ontstaat er een grote ravage en paniek. Er zijn meerdere zwaargewonden en doden, waaronder de verwarde persoon. In de directe omgeving van het gebouw vallen licht gewonden door de explosie en het rond vliegend puin.De bewoners kunnen niet terug naar hun woningen. Voor hen moet langdurig ergens anders een woonruimte worden gezocht. De maatschappelijke onrust is erg groot en het incident heeft weerslag op de hele gemeenschap. Veel mensen vragen zich af: had ik dit kunnen voorkomen? Doden: 2 - 4Zwaargewonden: 4 - 16Getroffenen: minder dan 400Betrokkenen: minder dan 1000&nbsp;Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen als je een persoon met verward gedrag tegenkomt? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/10-verward-persoon/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">Hier</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024

Persoon met verward gedrag

Mensen blijven langer zelfstandig wonen en worden minder snel worden opgenomen in een verpleeg- of verzorgingshuis. Ook verwarde personen worden minder snel opgenomen. In Fryslân en omliggende regio’s hebben verwarde personen al voor diverse incidenten gezorgd. Zij hadden bijvoorbeeld een gaskraan opengezet met een explosie tot gevolg, of dreigden hiermee. Ook schiet- en steekincidenten en overlast zijn voorbeelden van incidenten die kunnen plaatsvinden. Deze incidenten geven vaak maatschappelijke onrust.

Kans: waarschijnlijk (5-50%)Impact: aanzienlijk Mogelijk scenarioBij een groot risicobedrijf in Fryslân breekt aan het eind van de dag brand uit. De bedrijfshulpverlening (BHV) van het bedrijf probeert het vuur onder controle te krijgen, maar slaagt hier niet in. Bij aankomst van de brandweer is het vuur al uitslaand. Er wordt opgeschaald naar grote brand. Ondanks de snelle opschaling en inzet van hulpdiensten kan niet worden voorkomen dat het bedrijf volledig uitbrandt en dat grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen in vlammen op gaan.Naarmate het incident vordert melden zich steeds meer inwoners van de nabijgelegen woonkern met (soms ernstige) klachten aan ogen en luchtwegen. Daarnaast blijkt dat in de wijde omgeving van de brand schadelijke roetdeeltjes zijn neergekomen. Doden: 0Zwaargewonden: 4 - 6Getroffenen: minder dan 4.000Betrokkenen: minder dan 4.000&nbsp;Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen bij een incident met gevaarlijke stoffen? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/13-gevaarlijke-stoffen/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">Hier</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024

Besmettingsgevaar

In Fryslân zijn een aantal bedrijven aanwezig waar met gevaarlijke stoffen wordt gewerkt. Bijvoorbeeld chemiebedrijven voor verven en lakken, en afvalverwerkers die zich hebben gespecialiseerd in gevaarlijk (bedrijfs)afval.

Kans: mogelijk (0,5-5%)Impact: aanzienlijk Mogelijk scenarioEen aantal dieren van een Fries veebedrijf heeft meerdere symptomen van een besmettelijke dierziekte. Een veearts neemt monsters en stuurt deze ter analyse naar het lab. Terwijl de analyse wordt uitgevoerd, komen meer meldingen van andere bedrijven binnen. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) neemt contact op met deze bedrijven en stelt voor meerdere weken tot maanden vervoersverboden in rond de getroffen bedrijven.De dierziekte is niet makkelijk over te dragen op mensen. Mensen die lange tijd in direct contact staan met de dieren kunnen wel symptomen krijgen van de ziekte, zoals blaasjes in de mond. De meeste symptomen verdwijnen vanzelf na een aantal dagen. Doden: 0Zwaargewonden: 0Getroffenen: 15 bedrijvenBetrokkenen: meer dan 6.500 bedrijven Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen bij een besmettelijke dierziekte? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/14-besmettelijke-dierziekten/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">Hier</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024

Dierziekten

In de provincie Fryslân zijn meer dan 6.000 veebedrijven. Verspreid over de provincie leven meer dan 550.000 runderen, 95.000 varkens en bijna 9 miljoen kippen. Een uitbraak van een besmettelijke dierziekte waarbij veel bedrijven worden getroffen of zelfs de hele agrarische sector van Fryslân, is een groot risico. Voorbeelden hiervan zijn mond- en klauwzeer (MKZ) en <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/vogelgriep-in-frysl%C3%A2n/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">vogelgriep</a>.

Kans: mogelijk (0,5-5%)Impact: catastrofaal Mogelijk scenarioEen griepepidemie treft Fryslân. Op de piek van de epidemie zijn er naar schatting 35.000 inwoners van Fryslân ziek en worden ongeveer 100 Friezen in ziekenhuizen opgenomen met ernstige ziekteverschijnselen. De druk op de zorg is enorm toegenomen, waardoor de reguliere zorg wordt afgeschaald. Het openbare leven komt deels stil te liggen. Bedrijven en instellingen hebben moeite om de personeelstekorten op te vangen. Een aantal scholen sluit de deuren om verdere verspreiding zoveel mogelijk tegen te gaan. Doden: 160 - 400Zwaargewonden: meer dan 400Getroffenen: meer dan 40.000Betrokkenen: ± 640.000 Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen bij een ziektegolf? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/5-ziektegolf-en-epidemie/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">Hier</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024

Ziektegolf

Bij een ziektegolf worden in korte tijd een grote groep mensen ziek door een besmettelijke ziekte. Als de groep zieke mensen te groot wordt kan dat de maatschappij ontwrichten. Tijdens een uitbraak van bijvoorbeeld <a href="https://www.ggdfryslan.nl/gezondheid/infectieziekten/griep/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">griep</a> komen tientallen tot honderden mensen (extra) te overlijden. Dit zijn vaak mensen op leeftijd die al een verminderde weerstand hadden. Ook <a href="https://lci.rivm.nl/faq/legionellose" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">legionella</a> en <a href="https://www.rivm.nl/coronavirus-covid-19" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">corona</a> kunnen een ziektegolf veroorzaken.

Kans: waarschijnlijk (5-50%)Impact: beperkt Mogelijk scenario Na een warme en broeierige periode staat Fryslân voor intense regenval. Het KNMI en andere instanties geven vooraf waarschuwingen, zoals een weeralarm met code oranje.Op de dag zelf trekken zware onweersbuien over het land, vergezeld door onweer, blikseminslagen en extreem veel neerslag op sommige plaatsen. Gedurende de dag blijkt dat op verschillende plekken in de regio straten zijn ondergelopen, wat lokaal tot problemen en ondergelopen kelders en kruipruimtes leidt. Omdat het gaat om lokale wateroverlast door neerslag, zijn er geen slachtoffers. Wel hebben mensen te maken met schade en overlast als gevolg van het water. Doden: -Gewonden (T1/T2): -Getroffenen: 500Betrokkenen: 1.000 Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen bij een (lokale) wateroverlast? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/1-extreem-weer/extreme-regen/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: rgb(5, 99, 193);">Hier</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024

Wateroverlast

In Fryslân kunnen er problemen ontstaan door wateroverlast als gevolg van hevige regenval. Dit kan optreden in de vorm van korte, intense buien in de zomer of langdurige periodes van matige regen in de winter. Beide situaties kunnen leiden tot lokale overlast, zoals ondergelopen weilanden en straten.

Kans: mogelijk (0,5-5%)Impact: aanzienlijk Mogelijk scenario (1)In het Drents Friese Wold ontstaat een natuurbrand in de buurt van een autoweg. Bij de brand komt veel rook vrij, die op grotere afstand neerslaat. De brand breidt zich uit richting bewoond gebied met twee verzorgingshuizen en een groot recreatiepark. Binnen twee uur is de brand bij de kwetsbare bebouwing. Het terrein, met veel zandpaden, is voor de brandweer moeilijk begaanbaar. In en rond de bossen zijn veel mensen, vooral recreanten.De autoweg door het natuurgebied wordt afgesloten. De rook zorgt voor veel overlast in het bewoonde gebied. De grootste zorg gaat uit naar de mensen in de kwetsbare gebouwen, waaronder de verzorgingshuizen. Zij moeten zo snel mogelijk worden geëvacueerd, maar de brand ontwikkelt zich zo snel dat het maar de vraag is of dat op tijd lukt. Ook het recreatieterrein moet worden ontruimd. Veel van de mensen die daar zijn kunnen zichzelf in veiligheid brengen. Mogelijk scenario (2)In de duinen van Terschelling wordt per ongeluk door mensen een natuurbrand veroorzaakt. De brand ontwikkelt zich in de richting van bewoond gebied. Op het eiland is niet zoveel brandweerpersoneel en materieel aanwezig. Daardoor kan er niet snel een peloton worden opgeroepen om de brand te bestrijden. Het duurt meer dan twee uur voordat er brandweereenheden van de vaste wal op het eiland kunnen zijn.Doden:&nbsp;2 - 4Zwaargewonden: 4 - 16Getroffenen: minder dan 4.000Betrokkenen: minder dan 4.000 Afbeelding: bosbrandgebieden in Fryslân. Bron: RIN, Brandweer Fryslân (maart 2022) Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen bij een natuurbrand? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/4-brand/natuur-en-bosbrand/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">Hier</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024

Natuurbrand

In Fryslân zijn een aantal prachtige natuurgebieden, zoals het Drents-Friese Wold en de duingebieden van de Waddeneilanden. In deze natuurgebieden kan een natuurbrand ontstaan.

Kans: waarschijnlijk (5-50%)Impact: aanzienlijk Mogelijk scenarioEr is al een paar weken winterweer in Fryslân. Het is voor wegbeheerders moeilijk om de wegen schoon en begaanbaar te houden; de zoutreserves raken op. Er zijn veel kleine verkeersongelukken. Ook het openbaar vervoer heeft last van het weer. Op de snelwegen ontstaan files die maar langzaam oplossen en waar de hulpdiensten minder snel bij kunnen komen omdat het zo glad is. In de files lopen mensen kans onderkoeld te raken. Thuiszorgorganisaties en winkeliers hebben moeite hun voorraden aan te vullen en cliënten te bereiken. Hierdoor zijn veel (oudere) mensen vaker op zichzelf aangewezen.Als het weer zachter weer wordt zijn er meteen andere problemen. Door smeltwater ontstaat er lokaal wateroverlast. Het wegdek warmt op, waardoor er spoedreparaties aan (doorgaande) wegen nodig zijn voor de verkeersveiligheid.Dagelijks komen gemiddeld twee keer zoveel mensen bij de eerste hulp terecht als onder normaleweersomstandigheden. Per dag moeten 7 mensen in het ziekenhuis worden opgenomen. Doden: 3Zwaargewonden: 10Getroffenen:&nbsp;50Betrokkenen: ± 650.000 Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen bij kou en ijzel? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/1-extreem-weer/kou-en-ijzel/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">Hier</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024﻿Geen incidenten

Koudegolf

Een echte strenge winter, zouden we die nog wel eens krijgen? Door klimaatverandering worden de winters in de toekomst warmer en is de kans op een strenge winter steeds kleiner. Maar (extreem) winterweer kan nog steeds voorkomen. Vooral ijzel en sneeuwjacht kunnen voor problemen zorgen.

Kans: mogelijk-waarschijnlijk (0,5-50%)Impact: aanzienlijk Mogelijk scenarioHet is al vijf dagen meer dan 30 graden. Gebouwen zijn nog maar moeilijk koel te krijgen en steeds meer mensen komen alleen nog voor het hoognodige in de winkels. Op de wegen richting de meren wordt het steeds drukker. De kans op een (natuur)brand neemt met de dag toe. De luchtkwaliteit neemt af en in de steden ontstaat een lichte vorm van smog. De kwaliteit van het buitenwater gaat achteruit en ook een mogelijk tekort aan drinkwater gaat een rol spelen. Er ontstaat lichte onrust onder de inwoners. Door de slechtere luchtkwaliteit en de hoge temperatuur overlijden er 10-25% extra mensen. Dit zijn vooral 65-plussers. Het risico is het grootst voor mensen ouder dan 80 jaar. Doden: 4Zwaargewonden: 4 - 16Getroffenen: meer dan 40.000Betrokkenen: meer dan 40.000 Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen als het heel warm weer is? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/laat-je-niet-verrassen/1-extreem-weer/hitte/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: blue;">Hier</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024Geen incidenten

Hittegolf

De aarde warmt op en daardoor neemt het aantal hittegolven toe. De Europese hittegolf van 2003 kostte in heel Europa in totaal 30.000 mensenlevens extra. De hittegolf in 2006 in Nederland koste 1.000 mensenlevens extra. Door extreme hitte ontstaat er meer smog, gaat de kwaliteit van het water achteruit en is er ook minder water beschikbaar.

Kans: waarschijnlijk (5-50%)Impact: aanzienlijk Mogelijk scenarioIn de zomer ervaart Nederland een langdurige periode van extreme droogte. Deze droogte heeft ernstige gevolgen voor boeren, scheepvaart en waterbeheerders. Het gebrek aan neerslag in de maanden mei, juni, juli en september, gecombineerd met ongewoon hoge temperaturen in april tot september, veroorzaakt deze situatie. De droogte leidt tot lage waterstanden in belangrijke rivieren en gevaarlijk laag grondwaterpeil. Dit heeft directe impact op de oogsten van boeren en kan leiden tot mogelijke verzakkingen en schade aan gebouwfunderingen in grote delen van Nederland. Doden: 0Gewonden (T1/T2): 0Getroffenen: meer dan 40.000Betrokkenen: meer dan 40.000 Laat je niet verrassen!Weet jij wat je moet doen als het heel warm weer is? Laat je niet verrassen en bereid je goed voor! <a href="https://www.veiligheidsregiofryslan.nl/wat-kun-jij-doen/droogte/watertekort/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" style="color: rgb(5, 99, 193);">Hier</a> kun je lezen wat jij kunt doen. Grote incidenten in Fryslân tussen 2009 en januari 2024Geen incidenten

Droogte

Door de opwarming van de aarde verandert het weer in West-Europa, waardoor we vaker extreme weersomstandigheden, zoals hittegolven en droogte, kunnen verwachten. De droogteperioden in 2018 en 2022 zijn voorbeelden hiervan, waarbij de schade aan de Nederlandse economie in 2018 tussen de 450 en 2080 miljoen euro werd geschat.

Lijst risico's en gemeenten

Gemeenten